بلایای مدرنیته (36) - زندگی های نجس

گفتن بعضی چیزها، چندش آور است و آزاردهنده اما برای معرفت یافتن به عمق مدرنیته، باید وجوه زشت و نجس آن را نیز شناخت. «طهارت» در تفکر اسلامی، از اساسی ترین احکام فقهی و ایمانی است و «آب»، به عنوان آیت رحمت و معرفت الهی، مایه ی اصلی این طهارت است.
اما در تفکر مدرن، «زندگی های نجس»، جریان حاکم بر حیات انسان مدرن را شکل می دهد. نه طهارتی با آب صورت می گیرد و نه غسلی پس از شنیع ترین اعمال حیوانی. در توالت های جهان مدرن، هیچ شیر آبی برای طهارت وجود ندارد و صرفا یکسری دستمال توالت تعبیه شده است برای این امر مهم. این ذات نجس مدرنیته است که در این شکل، ظهور پیدا کرده است:

در میان حیوانات، سگ و الاغ از آن دست حیواناتی هستند که سر پا و ایستاده، بول می کنند و امروز و در دل جهان مدرن، گونه ی جدیدی از حیوانات یافت شده اند که آنها هم سر پا، بول می کنند.

حالا کافی است تأملی بشود در ماهیت توالت های آپارتمانی، توالت هایی که در اتاق و در داخل خانه، تعبیه شده اند. این هم از آن بلاهایی است که در این روزگار عجیب، به آن دچار شده ایم. در روایتی از امام صادق علیه السلام آمده است: «عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (ع) قَالَ قَالَ جَبْرَئِیلُ (ع): یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّا لَا نَدْخُلُ بَیْتاً فِیهِ صُورَةُ إِنْسَانٍ- وَ لَا بَیْتاً یُبَالُ فِیهِ وَ لَا بَیْتاً فِیهِ کَلْب‏: جبرئیل گفت: ای رسول خدا ما در خانه‏ اى وارد نشویم که در آن تصویر آدمى باشد؛ و وارد نشویم در خانه ای در آن بول کنند؛ و وارد نشویم در خانه ای در آن سگ باشد.» (بحار الأنوار ،ج‏73 ،ص 159).

یکی از بیوتی که ملائکه وارد آن نمی شوند، خانه ای است که در آن بول کنند و مگر توالت های آپارتمانی امروز ما، مصداق دقیق همین مسئله نیستند؟

معماری وحشی (2)

سی و دو پرسش اساسی در مورد معماری و نظرات ولیّ امر:

1- آیا مهندس معمار می تواند از اجزایی چون شیشه درجایی از منزل استفاده نماید که بخاطر طرح او، در بعضی از اوقات شبانه روز قسمتهای داخلی منزل، قابل رویت و موجب مزاحمت یا معذب بودن ساکنین یا به گناه افتادن همسایگان شود؟

مقام معظم رهبری: از منظر سبک زندگی اسلامی، خانه محلّ آرامش اعضای خانواده و حریم خصوصی افراد آن است و نوعی حجاب برای عفاف خانواده است. لذا تمام اصولی که یک فرد برای حفظ عفّت خود مراعات می کند در ساختمان هم باید مراعات شود. پس خانه باید جوری طرّاحی شود که اعضای آن در آرامش بوده و از گزند نگاه نامحرمان در امان باشند. کلّ حریم داخلی خانه باید از نگاه بیگانگان در امان باشد، و اتاق خواب والدین باید از نگاه فرزندان در امان باشد، و هنگام وجود میهمان نامحرم در خانه، زنان خانه و حتّی مردان خانه باید بدون دیده شدن توسّط میهمان بتوانند در خانه رفت و آمد کنند. لذا در معماری قدیم کشورمان ـ که تا حدودی مبتنی بر تعالیم اسلام بوده ـ به اصطلاح اندرونی و بیرونی برمی خوریم. اندرونی قسمتی از خانه است که میهمان نامحرم، نسبت به آن دید ندارد؛ لذا افراد خانه بدون آنکه دیده شوند می توانند با حضور میهمان هم زندگی طبیعی خود را داشته باشند. نه مثل معماری امروزی که تا میهمان هست صاحبخانه ـ بخصوص خانمها ـ آسایش ندارند.

ادامه در ادامه مطلب