مرگ بر پول (4) - پول، به عنوان رسانه

بررسی پول به عنوان یک رسانه، از سوی مک‌لوهان، در کتاب خواندنی «Understanding Media»، به نتیجه‌ی جالبی ختم می‌شود. (دانلود کتاب).

مک‌لوهان، در صفحه‌ی 26، با اشاره به تحولی که رسانه‌ی پول در زندگی و وضعیت اجتماعی انسان ژاپنی قرن هفدهم، ایجاد کرده است، نتیجه می‌گیرد: «پول، زندگی احساسی و عاطفی، و زیست‌حسّ مردم را بازسازماندهی می‌کند، فقط به دلیل اینکه توسعه و گسترش زندگی احساسی و احساسات حیاتی انسان غربی است». پول، با مکانیسم امروزی، یک پدیده‌ی مدرن است و محصول همان غایاتی است که انسان مدرن برای زندگی، فرض کرده است و تبعاً در جهت همان غایات، عمل کرده و جواب می‌دهد. پول، احساسات و مکانیسم حسی انسان را تغییر می‌دهد و مکانیسم حسی انسان، چیزی نیست جز محتوای نفس انسان.

مرگ بر پول (1) - پول نباید کار بکند.

اما مسئله بانک از مسائل مهمى است که چنان‌چه ربا از بانک حذف نشود، مشمول آیه شریفه و روایات کثیره مى‏‌شویم که آیه شریفه مى‏‌فرماید کسانى که ربا مى‏‎خورند اینها اعلام جنگ با خدا و پیغمبر مى‏‌کنند. این تعبیر در کم جایى واقع شده است که اعلان جنگ است بین کسانى که مى‏‌خواهند ربا بخورند با خدا و پیغمبر. روایات بسیار ما داریم که هیچ جاى شبهه در این روایات نیست که در بعضى از آنها تعبیرى شده است که شاید براى هیچ چیز نشده است که یک درهم ربا، شدتش بیشتر است از اینکه هفتاد زنا بکند کسى با محرم خودش، با عمه خودش، با خاله خودش، با خواهر خودش. و اگر چنانچه ربا در یک کشورى مثل کشور ما خداى نخواسته، باز در بانکش، در تجارتش، در بین مردمش باشد، ما نمى‏‎توانیم بگوییم که ما جمهوری‎مان، جمهورى اسلامى است، محتواى جمهورى، اسلامى است.

از این جهت باید کارشناسان، علما در این مسئله بسیار فعالیت کنند، دقت کنند که ما را از این گرفتارى نجات بدهند، و ملت هم باید توجه بکنند به اینکه مواجه هستند با یک همچو چیزى که قرآن کریم مى‏‌فرماید: فَاْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِه؛ اعلام جنگ بکنید با خدا. و اگر چنانچه بانک‌دارى به آن معنایى که در جاهاى دیگر هست رواج پیدا بکند، مردم از صنعت و کار و سایر چیزها باز مى‏‌مانند، مى‏‌نشینند توى خانه‏‌شان و پولشان برایشان کار مى‏‌کند و حال آنکه پول نباید کار بکند.

صحیفه امام، ج‏18، ص: 434